حوزه احزاب خبرگزاری تسنیم– محمد عرفان همتی آذر:وضعیت کلی جریان های سیاسی کشور برای نقش آفرینی در انتخابات آتی ریاست جمهوری  به گونه‌ای است که از یکسو اصلاح طلبان به دلیل عملکرد دولت و سرخوردگی بدنه اجتماعی‌شان  با چالش‌های زیادی برای نقش آفرینی موثر در میدان رقابت ها مواجه هستند و از سوی دیگر نیز جریان اصولگرایی به موجب فعالیت چند سازمان انتخاباتی مجزا تشتت کم سابقه‌ای را تجربه می‌کند، به طوری که برخلاف انتخابات‌های گذشته که نهایتاً اختلاف نظرات پیرامون بستن فهرست انتخاباتی محدود به دو  طیف می‌شد اما این روزها شاهد آن هستیم که علاوه بر شورای ائتلاف نیروهای انقلاب که در انتخابات مجلس یازدهم مسئولیت ساماندهی فعالیت انتخاباتی اصولگرایان را برعهده داشت، تشکیلات دیگری با عنوان شورای وحدت اصولگرایان با محوریت جامعه روحانیت مبارز ایجاد شده و به شکل موازی با شورای ائتلاف در پی ساماندهی فعالیت تعدادی از احزاب و تشکل‌های سیاسی اصولگرا است.

شورای وحدت متشکل از برخی احزاب اصولگرا همچون حزب موتلفه، جامعه اسلامی مهندسین و جبهه پیروان خط امام و رهبری این روزها با محوریت جامعه روحانیت در تلاش است تا سازوکار دموکراتیک و در عین حال دائمی در جریان اصولگرایی ایجاد کند تا به قول خودشان از این پس بخش قابل توجهی از ظرفیت اصولگرایان دیگر معطوف به ایجاد اجماع و وحدت در شب انتخابات نشود.

با توجه به اینکه آقای محمدرضا باهنر عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و دبیرکل جامعه اسلامی مهندسین به عنوان یکی از ارکان شورای وحدت مطرح است، برای جویا شدن از آخرین فعالیت‌های این تشکل تازه تاسیس به گفت‌وگو با وی نشستیم که مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید:

جدیدترین خبرها و تحلیل‌های ایران و جهان را در کانال تلگرامی تسنیم بخوانید. (کلیک کنید)

جدیدترین خبرها و تحلیل‌های ایران و جهان را در صفحه اینستاگرامی تسنیم بخوانید. (کلیک کنید)

تسنیم: آقای مهندس، در شرایطی که کمتر از ۴ ماه به موعد برگزاری انتخابات ریاست جمهوری باقی مانده، فضای سیاسی کشور را چگونه می‌بینید؟ با توجه به تاکید اخیر رهبر انقلاب مبنی بر لزوم فراهم آمدن شرایط برای مشارکت حداکثر مردمی در انتخابات آتی، چه چالش‌های در این مسیر وجود دارد؟

باهنر: اگر بخواهم در ابتدا اشاره‌ای به فضای کلی کشور در آستانه انتخابات داشته باشم، باید بگویم که در سال آتی با توجه به اینکه چند انتخابات مهم از جمله انتخابات ریاست جمهوری و شوراهای شهر و روستا را در پیش داریم، به هر حال شاهد تحولات سیاسی مهمی در ماه‌های آتی خواهیم بود.

البته با توجه به میزان مشارکت مردمی در آخرین انتخابات سراسری که انتخابات مجلس یازدهم بود، به نظر می‌رسد یکی از چالش‌های مهم پیش روی برای انتخابات آتی نیز بحث مشارکت مردمی در انتخابات باشد. به ویژه اینکه همچنان کشور درگیر مواجهه با ویروس کرونا است و به هر حال این نگرانی نیز وجود دارد که در صورت ایجاد صف‌های انتخاباتی بار دیگر با موج فراگیری این بیماری در کشور روبرو شویم.

بنابراین مواردی که به آنها اشاره کردم می‌تواند مجموعه‌ای از چالش‌ها را در مسیر مشارکت حداکثری در انتخابات ایجاد کند که باید مسئولان ذی‌ربط تدابیری را برای مرتفع کردن آن یا حداقل کاهش اثر منفی آن اتخاذ کنند چراکه به هر حال پایین آمدن سطح مشارکت مردمی در انتخابات از هیچ منظری به نفع کشور و نظام نیست.

ما از طرفی در طول چند ده سال گذشته همواره حضور مردم در انتخابات را به مشروعیت نظام تعبیر کردیم و گفتیم که مردم با هیجان و شور و شعور پای صندوق‌ها می‌آیند و فارغ از اینکه به چه شخص یا جناحی رای دهند، همین که در انتخابات شرکت می‌کنند علاقه‌شان را به نظام نشان می‌دهند.

**عده‌ای در هر دو جریان سیاسی به دنبال کاهش مشارکت مردمی در انتخابات هستند

البته همانطور که عرض کردم دلایل متعددی برای پایین آمدن میزان مشارکت در انتخابات مجلس یازدهم وجود دارد از جمله نارضایتی عمومی از عملکرد دولت و مجلس و یا اینکه مردم احساس کردند مسئولین به فکر دغدغه‌ها و مشکلات آنها نیستند و بعضاً دعواهای سیاسی خیلی افراطی شده است.

همچنین بعضی گروه‌ها هستند که مدعی‌اند کاندیداهای آنها تایید نمی‌شوند و البته تحریم‌ها، گرانی‌ها و بازار متشنج سرمایه و به هر حال چند ده مسئله دیگر که دست به دست هم دادند و موجب کاهش مشارکت سیاسی شدند. در کنار تمامی این دلایل بحث فراگیری کرونا طبعاً در میزان مشارکت مردمی موثر بود.

در کنار همه این چالش‌ها متاسفانه برخی جریانات اصولگرایی و بعضی از کاندیداها امروز به این فکر می‌کنند که از آنجا که در ۸ سال گذشته دولت در دست اصلاح‌طلبان بوده، امروز دیگر نوبت آنهاست و مشارکت بالا ممکن است چنین امری را برای آنها محقق نکند.

از سوی دیگر عده‌ای از اصلاح‌طلبان هنجارشکن هستند که می‌گویند اگر گزینه ما تایید نشود ما نباید در انتخابات شرکت کنیم. متاسفانه در هر دو طرف طیف سیاسی کشور یک عده اصولگرایان ساده‌اندیش و یک طرف هم هنجارشکنان اصلاح‌طلب خیلی علاقه‌ای به مشارکت بالا در انتخابات ندارند. در حالی که رهبر انقلاب در سخنرانی اخیرشان صریح‌تر از گذشته مجدداً بر همان مواضع تاکید کردند که مشارکت حداکثری برای کشور اهم و انتخاب شخص اصلح مهم است.

اهمیت مشارکت مردمی در انتخابات آتی به نسبت انتخابات‌های گذشته در این است که مقامات آمریکایی در این سال‌ها به صراحت گفته‌اند که هدفشان از اعمال تحریم‌ها، جدا کردن و ناامید کردن مردم از نظام است که میوه این عاصی کردن مردم در پایین آمدن مشارکت مردمی قابل بهره‌برداری خواهد بود. بنابراین با کاهش مشارکت عمومی در انتخابات، آمریکایی‌ها به این نتیجه می‌رسند که سیاست فشار حداکثری علیه ملت ایران جواب داده و باید ادامه پیدا کند.

** ÙˆØ²Ø§Ø±Øª کشور و شورای نگهبان تدبیری مناسب برای کاهش اثرات Ú©Ø±ÙˆÙ†Ø§ بر فرآیند انتخابات داشته باشند

برای اینکه مشارکت مردمی بالا برود تمهیدات مختلفی می‌توان اندیشید. یکی از این تمهیدات این است که وزارت کشور و شورای نگهبان تدبیری مناسب برای کاهش اثرات واقعی و روانی کرونا بر فرآیند انتخابات داشته باشند.

به طور مثال افزایش تعداد حوزه‌های انتخابیه می‌تواند یکی از اقدامات امکان‌پذیر باشد. راهکار بعدی اینکه اگر امکان‌پذیر بود روزهای برگزاری انتخابات را افزایش دهند که البته برای این کار لازم است دولت لایحه‌ای دو فوریتی را تقدیم مجلس کند تا مراحل قانونی تصویب آن با همکاری نمایندگان مجلس به سرعت طی شود.

**طرح این ادعا  که رئیس‌جمهور از نظر اختیارات هیچ‌کاره است کاملا بی اساس است

از سوی دیگر مسئله دیگری که شاید در میزان مشارکت مردمی تاثیرگذار باشد، تنش‌های سیاسی میان مجلس و دولت است. به هر حال یک جاهایی احساس می‌شود مجلس و دولت به دلیل اختلافات غیرضرور سیاسی از جمله همین لایحه بودجه ۱۴۰۰ تنش‌آفرینی می‌کنند. این رفتارهای بی‌فایده بعضاً موجب این شده است که فشارهای اقتصادی بر مردم بیشتر شود.

نکته دیگری هم که در بحث مشارکت مردمی وجود دارد این است که متاسفانه عده‌ای هستند که همواره پیش از انتخابات‌ها مدعی این می‌شوند که هیچ تفاوتی نمی‌کند که چه شخصی رئیس‌جمهور شود چراکه اساساً نه دولت و نه مجلس در کشور کاره‌ای نیستند.

من این عده‌ را ارجاع می‌دهم به اینکه مرور کوتاهی بر رویکرد چهار رئیس جمهور گذشته داشته باشند. من قصد ندارم درباره کیفیت عملکرد روسای جمهور قبلی اظهارنظر کنم ولی واقعاً با هیچ متر و معیاری نمی‌توان گفت که رویکرد روسای جمهور سابق با یکدیگر تفاوتی نداشته است چراکه این تفاوت رویکردها به قدری شدید بوده که به عمق مسائل خانوادگی نیز بعضاً کشیده شده است و این تفاوت‌ها از مسائل اقتصادی، فرهنگی،‌ سیاسی گرفته تا مسائل مرتبط با آزادی‌های اجتماعی را شامل می‌شده است. بنابراین این ادعا که روسای جمهور هیچ‌کاره هستند ادعایی بی‌اساس است.

** ۸۰ درصد توان‌مان ØµØ±Ù وحدت و ۲۰ درصد برای رقابت استفاده می‌شود!

تسنیم: با توجه به فعالیت‌های اخیر شورای وحدت که به نوعی در موازات فعالیت شورای ائتلاف شکل گرفته، آخرین وضعیت انتخاباتی جریان اصولگرایی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

باهنر: در ارتباط با اختلاف نظراتی که در اردوگاه اصولگرایان برای انتخابات آتی وجود دارد، بنده بارها اعلام کرده‌ام که ما برای یک حکمرانی قابل قبول در نظام مردم‌سالار دینی نیازمند دو یا سه حزب فراگیر در کشور هستیم.

الان در وزارت کشور ۱۵۰ حزب مجوز فعالیت دارند که بعضی از این مجوزها برای روز مبادا در جیب یک آقا یا در کیف یک خانم هست. در حالی که ما در آستانه ورود به انتخابات‌ها ۸۰ درصد توان‌مان را برای وحدت صرف می‌کنیم و تنها ۲۰ درصد از توان‌مان برای رقابت با رقبای سیاسی باقی می‌ماند. البته این مشکلی نیست که تنها ما درگیر آن باشیم و اصلاح‌طلبان نیز گرفتار این مسئله هستند.

اما در ارتباط با احتمال وحدت طیف‌های مختلف جریان اصولگرایی، ما در هر دوره برای مذاکره وحدت‌بخش چشم انداز را اینگونه درنظر می‌گیریم که ۱۰۰ درصد اصولگرایان با هم به تفاهم برسند. حالا بعضی اوقات به تفاهم ۸۰ یا ۹۰ درصدی می‌رسیم و گاهی اوقات نیز به پایین‌تر از این میزان بسنده می‌‌شود. اما آنچه که مشخص است هیچگاه به وحدت ۱۰۰ درصدی درباره انتخابات نرسیده‌ایم.

با همه این تفاسیر شورای ائتلاف و شورای وحدت بعد از انتخابات مجلس مذاکراتی را با هم داشتند که تا زمان تاسیس حزب فراگیر، ساختار ثابتی را در کشور تعریف کنیم تا به این واسطه دیگر در فصل انتخابات بخش قابل توجهی از ظرفیت جریان اصولگرایی صرف دستیابی به وحدت نشود.

جامعه روحانیت مبارز به عنوان یک نهاد قدیمی و باسابقه اعلام کرد که در این راستا حاضر است بدون اینکه سهمیه‌ای برای خود قائل باشد، محوریت وحدت میان طیف‌های مختلف اصولگرایی را برعهده بگیرد.

**نگرانی پیرامون همگرایی با شورای ائتلاف وجود ندارد

این مذاکرات هم‌اکنون در جریان است. منتها آقایان شورای ائتلاف می‌گویند که ما از گذشته بودیم و شما هم اگر می‌خواهید ائتلاف فراگیری ایجاد کنید، به شورای ائتلاف بپیوندید. این در حالی است که نمایندگان احزاب در شورای تصمیم‌گیری شورای ائتلاف عضویت ندارند. البته در انتخابات گذشته هم این طور بوده که به طور مثال بنده را به عنوان نماینده جامعه اسلامی مهندسین دعوت می‌کردند ولی مسئله این است که شاید اعضای جامعه اسلامی مهندسین نخواستند بنده را به عنوان نماینده در شورای ائتلاف انتخاب کنند.

از سوی دیگر تعدادی از اشخاص نیز در شورای ائتلاف حضور دارند که قابل احترام نیز هستند ولی به هر حال خاستگاه حزبی آنها مشخص نیست و معلوم نیست که چه گروهی را نمایندگی می‌کنند. البته باز هم می‌گویم که نگرانی در این رابطه وجود ندارد و ان شاالله در نهایت به همگرایی خواهیم رسید.

تسنیم: اتفاقا ما در روزهای اخیر در ارتباط با این همگرایی و توافق مصاحبه‌ای را با آقای حداد داشتیم که ایشان گفت احتمالاً در روزهای آتی این توافق محقق می‌شود. مشخصاً بفرمایید که محور این توافقات بر سر چیست و آیا با اظهارنظر اخیری که اعضای شورای ائتلاف مبنی بر لزوم پیوستن اعضای شورای وحدت به این شورا داشته‌اند، اساساً امکان توافق وجود دارد؟

باهنر: اگر نگاهی به ۵ انتخابات ریاست‌جمهوری اخیر بیندازیم به طور مثال بعد از انتخابات۷۶ مجموعه‌ای را به نام شورای نیروهای انقلاب تشکیل دادیم که آن زمان آقای ناطق نوری،‌ حسین فدایی، مصلحی و احمدی نژاد و چند چهره سیاسی دیگر در آن عضویت داشتند. ما از آن زمان شروع به ائتلاف کردیم ولی در انتخابا‌ت‌های بعد از آن هم ساختار و هم نام این تشکل‌های انتخاباتی تغییر کرد.

مثلا سال ۹۲ همین آقای حداد و آقای ولایتی و قالیباف به شکل خودجوش با هم ائتلاف کردند و تصمیم گرفتند که در انتها هر یک از آنها از اقبال اجتماعی بیشتری برخوردار بود، به عنوان کاندیدای نهایی در صحنه بماند و دو نفر دیگر کنار بروند. با این وجود شاهد بودیم که این اتفاق نیفتاد.

**کاندیداتوری رئیسی بسیاری از اختلافات را مرتفع می‌کند

بنابراین هدف جامعه روحانیت مبارز در این دوره این است که با در نظر گرفتن تجربیات گذشته و بدون اینکه سهمی برای خود قائل باشد، محوریت ایجاد تشکیلاتی ثابت و دائمی را در جریان اصولگرایی بر عهده بگیرد.

برخی دوستان متاسفانه بعضی جاها گفتند که جامعه روحانیت می‌خواهد فلانی را از خم رنگرزی درآورند. در حالی که ما گفتیم ولله بالله ما کسی را برای انتخابات در نظر نداریم. البته اگر آقای رئیسی به هر دلیلی برای حضور در رقابت‌ها قانع شود، در این صورت فکر می‌کنم خیلی از این اختلافات جمع می‌شود Ú†Ø±Ø§ که ایشان هم در پیمایش‌های میدانی و نظرسنجی‌ها از دیگر کاندیدای احتمالی جلوتر است و هم پشتوانه ۱۶ میلیونی از انتخابات ۹۶ را در سبد رای خود دارد.

البته اینکه برخی دوستان ما معتقدند اگر آقای رئیسی کاندیدا شود صد درصد رای می‌آورد به نظرم این هم تحلیلی ساده‌انگارانه است و نباید اصولگرایان خود را از پیش برنده انتخابات بدانند و رقیب را دست کم بگیرند.

اگر آقای رئیسی نیاید به هر حال این مسئله قابل پیش‌بینی است که اختلافات زیاد شود. بنابراین تنها راه این است که شورای وحدت و شورای ائتلاف یکی شوند و از نظر ساختاری به شکل قرص و محکم پشت یک کاندیدا قرار گیرند. البته این مسئله به آن معنا نیست که همه کاندیداها از صحنه کنار بروند. بنده امیدوارم که در آخرین روزها این اتفاق بیفتد.

**مطرح کردن اسامی و به تبع آن نسخه پیچیدن برای دیگران یک نوع فرافکنی است

تسنیم: برخی‌ معتقدند ترکیب شورای وحدت یادآور شورای هماهنگی نیروهای انقلاب در سال ۸۴ باشد که خروجی آن آقای لاریجانی بود. به نظر می‌آید شورای وحدت علی‌رغم رد قاطع این مسئله نیم نگاهی هم به این دارد که اگر آقای لاریجانی وارد عرصه رقابت‌ها شد و آقای رئیسی هم به هر دلیلی اعلام کاندیداتوری نکرد، شرایط را برای ائتلاف بر سر انتخاب آقای لاریجانی در جریان اصولگرایی فراهم کند.

باهنر: اگر بخواهیم به سابقه نگاه کنیم، یک زمانی تمام همت اصولگرایان و حتی بزرگان مذهبی کشور که تا آن زمان هیچگاه وارد عرصه سیاست‌ هم نشده بودند، حمایت از کاندیداتوری آقای ناطق بود.

آن زمان آقای ناطق سمبل جریان اصولگرایی بود به طوری که اصلاح‌طلبان مدعی این بودند که اکثر تشکل‌های وابسته به روحانیت و حتی اکثر مراجع تقلید از آقای ناطق حمایت می کنند. بنابراین اگر بخواهیم به سوابق تاریخی برگردیم اساساً جریانات سیاسی به نسبت گذشته متحول شده است.

شما بگویید الان آقای ناطق در قالب کدام طیف سیاسی تعریف می‌شود؟ به همین نسبت آقای لاریجانی نیز سال ۸۴ یک وضعیتی داشت و امروز نیز یک وضعیتی دارد.

حالا چرا از آن طرف نگاه نکنیم. مثلا شورای ائتلاف می‌گوید اگر به هر دلیلی آقای رئیسی کاندیدا نشد گزینه مناسب برای ریاست‌جمهوری چه کسی باشد؟ حالا من نمی‌‌خواهم اسم ببرم ولی کاندیدای مطلوب آنها کاملا مشخص است که چه شخصی است.

تسنیم: مثلا آقای قالیباف؟

باهنر: حالا! به هر حال شما تصور می‌کنید وحدت حداکثری بر روی ایشان در جریان اصولگرایی ایجاد شود؟ در هر صورت میدان بلبشویی می‌شود Ú†Ø±Ø§Ú©Ù‡ تصور می‌شود حزب موتلفه مثلا از آقای میرسلیم حمایت کند. عده‌ای از آقای محسن رضایی حمایت کنند. عده‌ای دیگر از سعید محمد حمایت می‌کند و قس علی هذا.

بنابراین اینکه بگویند چون شورای وحدت در صورت عدم حضور رئیسی، از فلانی {لاریجانی}حمایت می‌کند، بنابراین ما با آنها ائتلاف نکنیم Ø§ÛŒÙ† یک گمان وهم آلود است Ùˆ اینکه برخی از دوستان ما بخواهند از حالا چنین حرفهایی بزنند تا ما را متهم به وحدت‌‌شکنی کنند این واقعا پسندیده نیست. اگر این طور باشد شورای وحدت هم می تواند بگوید که مثلا کاندیدای شما از الان مشخص است پس با شورای ائتلاف توافق نمی‌کنیم. امیدواری بنده این است که بتوانیم وحدت حداکثری را فراهم کنیم و مطرح کردن اسامی و به تبع آن نسخه پیچیدن برای دیگران یک نوع فرافکنی است.

تسنیم: با این تفاسیر باز هم تحلیل شما این است که با شورای ائتلاف به توافق برسید؟

باهنر: ‌اگر کمی عاقل باشیم، باید به نتیجه برسیم چون این مسئله‌ی عدم نتیجه یک بازی باخت باخت باخت است.

**واکنش باهنر به اظهارات اخیر عارف درباره پیش‌بینی وی از نتایج انتخابات مجلس یازدهم

تسنیم: اخیراً آقای عارف نقل قولی کردند مبنی بر اینکه شما در یکی از جلسات مجمع تشخیص پیش از انتخابات مجلس یازدهم گفته‌اید که تکلیف بیش از ۱۰۰ کرسی مجلس از قبل انتخابات مشخص است. شما این مسئله را تایید می‌کنید؟

باهنر: من یادم نمی‌آید که چنین جمله‌ای را گفته باشم یا نه. ولی به هر حال بنده به عنوان یک فعال سیاسی که سابقه چندین دوره حضور در مجلس را داشته‌ام، توانایی این را دارم که حداقل ۴۰ الی ۵۰ درصد از کرسی‌های مجلس را حدس بزنم یا تحلیل کنم. حالا دیگر نمی‌دانم که این عیب است یا حُسن. بنابراین اینکه آقای عارف با بیان چنین نقل قولی احتمالاً سعی در القای این مسئله داشته که بگوید باهنر از قبل نتایج انتخابات را می‌دانسته، حرف درستی نیست.

تسنیم: اگر به جای اینکه جریان‌های سیاسی تمام ظرفیت و توان خود را صرف دستیابی به وحدت بر سر مصادیق کنند،‌ چند ایده مرکزی را که به عنوان شاخص‌ترین دغدغه‌های کشور است برای خود مطرح کنند و بر سر این ایده‌ها به تفاهم برسند، آیا مکانیسم انتخاباتی در کشور سازماندهی بهتری پیدا نخواهد کرد؟

باهنر: این مسئله به نظر یک مقدار در فضا حرف زدن است. چراکه چهره‌های سیاسی ما اساساً اعتقادی به خرد جمعی ندارند. آقای احمدی‌نژاد که در سال ۸۴ رای آورد می‌گفت من هیچ یک از این اصولگرایان را قبول ندارم. حتی آقای خاتمی هم همینطور بود.

مثلا زمانی که مجلسِ تماماً اصلاح طلب ششم سر به سر دولت آقای خاتمی می‌گذاشت و برخی وزرای او را تایید نمی‌کرد،‌ یک روز آقای خاتمی خطاب به نمایندگان آن مجلس گفت که شماها چقدر رای دارید؟ ۲ میلیون رای‌؟! خیلی خوب این دو میلیون رای را از ۲۰ میلیون رای من بردارید و اجازه بدهید که من خودم ریاست جمهوری کنم و در کارم دخالت نکنید. بنابراین اینکه ما بخواهیم بر اساس چند ایده مرکزی حرکت ائتلافی خودمان را ساماندهی کنیم، در مقام عمل خیلی موضوعیتی ندارد.

منظور من این است که هرکس چه کاندیداهای مجلس و چه نامزدهای ریاست‌جمهوری زمانی که به قدرت می‌رسند، دیگر توجهی به نظرات ایدئولوگ‌ها نمی‌کنند. بنابراین حتی اگر ایده‌ای هم وجود داشته باشد تا زمانی که ساختار سیاسی منسجمی مثل حزب وجود نداشته باشد، اساساً‌ امکان پیاده سازی این ایده‌ها وجود ندارد.

انتهای پیام/